Watgelift?

Fisematenten

Maach keng Fisematenten! Oder: Maach keng Ëmstänn (oder kee Gedeessems)! D’Wuert Fisematente kann een ëmmer dann huelen, wann ee wëll soen, datt een aneren eppes mécht, wat nervt. Mee wou kënnt dëst Wuert hier?

Et gëtt sou munch Erklärunge fir den Ursprong vum Wuert Fisematenten. Et benotzt een et am Prinzip just am Pluriel, heiansdo fënnt een et awer och am Singulier (Fisematent). Dacks handelt et sech ëm Erzielungen, déi éischter an d’Kategorie vun der Volleksetymologie falen. Dat heescht, datt d’Leit sech eppes zesummegereimt hunn, well se fir dat speziellt Wuert onbedéngt wollten eng Erklärung hunn. D’Wuert Fisematenten kléngt nämlech schonn net immens lëtzebuergesch. Dat läit dorun, datt et e geléintent Wuert ass: Et kënnt warscheinlech aus dem Latäin — an ass am spéide Mëttelalter fir d’éischt gebraucht ginn.

Eis Fisematente kommen deemno vum Begrëff visae patentes, deen och ronderëm Köln an op villen anere Plazen an Däitschland benotzt ginn ass.

Dee laténgesche Begrëff huet bedeit, datt all déi wichteg Dokumenter gepréift gi waren an alles fir richteg empfonnt gouf.

De Begrëff koum also net aus der Sprooch vum breede Vollek, mee aus där vun de Greffieren. Si hunn um Geriicht opgeschriwwen, wat gesot gouf. Déi einfach Leit hunn d’Wuert zwar dunn och iwwerholl, awer an enger Bedeitung, déi gewisen huet, datt si mat der komplizéierter Sprooch vun den offiziellen Dossieren de Geck gemaach hunn. Déi ganz sproochlech Formele waren deemno Gedeessems, Chichi an eeben ëmständlech Ausdréck, déi soss kee gebraucht huet.

Opgepasst: Am Däitsche schreift een d‘Fisematenten e wéineg anëscht wéi am Lëtzebuergeschen, nämlech „Fisimatente“.